Esil Mertoğlu
KalDer Bursa Şubesi
Çevre ve İş Güvenliği Kalite Uzmanlık Grubu Üyesi
Adient - İSG ve Çevre Avrupa Bölge Müdürü

ISO 14001 : 2015 Standardı Geçiş Yolculuğu

Takvim hızla ilerlerken, ISO 14001: 2015 Çevre Yönetim Sistemi standardı için tanınan geçiş sürecinin büyük bir kısmını geride bıraktık. 

2004 yılından beri hayatımızda olan ve 2015 yılında revizyona uğrayan ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi standardı beraberinde köklü değişiklikler getirdi. Standardın getirdiği yeniliklerin yeterince anlaşılabilmesi, belge sahibi şirketlerin gerekli hazırlıkları yapılabilmesi ve sağlıklı bir yapı kurması için toplam 3 yıl geçiş süresi tanındı. Bu süre Eylül 2018’de son bulacak. Bu tarihten sonra şirketlerin sahip olduğu ISO 14001: 2004 sertifikaları geçerliliğini yitirecek.

Bilinen şu ki çalışmalarını tamamlayıp, yeni standarda göre geçişi gerçekleştiren sınırlı sayıda kurum var. İşte tam da bu yüzden, hala geçişi gerçekleştirmemiş kurumlarda tatlı bir heyecan var.

Yeni standardın getirdiği değişikliklere hızlıca göz atalım.

Eski standarddan farlı olarak kuruluşlar Çevre Yönetim Ssiteminin kapsamını oluştururken daha geniş bir çerçevede değerlendirme yapmalıdır. Başlıca;
-Kuruluşun iç ve dış hususlarını
-İlgili yasal ve diğer uygunluk gerekliliklerini
-Kuruluşun fiziksel sınırlarını, birimlerini, fonksiyonlarını
-Kuruluşun, faaliyet, ürün ve hizmetlerini,
-Kuruluşun, yetki ve yeteneğini

göz önünde bulundurarak, Çevre Yönetim Sistemi kapsamı oluşturmalı ve bu kapsam dahilindeki tüm faaliyet, ürün ve hizmetleri Çevre Yönetim Sistemine dahil edilmelidir.

Kuruluşun üst yönetimi Çevre Yönetim Sisteminin sürdürülebilirliği için gözle görülür liderlik sergilemelidir. Üst yönetim Çevre Yönetim Sisteminin etkinliği hakkında hesap verme yükümlülüğüne sahiptir. Bu nedenle, çevre politikası ve çevre amaçlarını oluşturmalı ve amaçlara ulaşılmasını garanti altına almalıdır. Bu kapsadamda gerekli kaynakların sağlanması yine üst yönetimin yükümlülükleri arasındadır. Çevre politikasını ve amaçlarını kuruluşun stratejik yönü ve bağlamı ile uyumlu hale getirilmesini sağlamalı, çalışmalar yürütmelidir.

Çevre Yönetim Sisteminin, kurululuşun tüm iş prosesleri ile entegrasyonundan emin olmalıdır. İlgili tarafları çevre yönetiminin ve çevre yönetim sistem şartlarına uygunluğun önemi hakkında bilgilendirmeli, çalışanlarını çevre yönetim sisteminin sürekli iyileştirilmesi için teşvik etmeli, desteklemelidir. Liderlik başlığı aşlında toplanan tüm bu yetki ve sorumluluklar ile üst yönetim ISO 14001: 2015 standardının merkezini oluşturmaktadır. Eski standardda tanımlanmış Yönetim Temsilcisi yerine, yeni standardla Çevre Yönetim Sistemine etki eden tüm sorumluların atanması istenmiştir. Bu da bizlere etkin bir yönetim sistemi için yetki ve sorumlulukların yayılımının önemini göstermektedir.

Yeni standardla gelen bir diğer önemli değişiklik ise risk ve fırsatların tanımlanmasıdır. Risk ve fırsatlar; ilgili tarafların ihtiyaç ve beklentilerinden, kuruluşun iç dış hususlarından, uygunluk gerekliliklerinden ve çevre boyutlarından kaynaklanabilir. Risk ve fırsatları oluşturan çevre boyutları ürünün yaşam çevrimi boyunca değerlendirilmelidir. Risk ve fırsatlar belirlendikten sonra, bunlarla ilgili etkin faaliyetler planlanmalıdır. Bu faaliyetler acil durum prosedürlerini de kapsamalıdır. Faaliyet planlamasında örnek uygulama olarak, mevcut en iyi teknolojiler, mümkün olduğunca tercih edilmelidir.  

Yeni standardın çevremize ve tüm iş dünyasına değer yaratmasını temenni eder, mutlu bir yıl dilerim.