KalDer Türkiye Kalite Derneği Bursa Şubesi
E-Bülten

Toplam Kalite Bir Yaşam Biçimidir

2024
Sayı:262

Dr. Bülend Özbilgin

Aile Hekimi

KalDer Bursa Şubesi Sağlıkta Kalite Uzmanlık Grubu Üyesi

Kışa Hazırlık: Grip Aşısı

Yazın en sıcak günlerini yaşadığımız ve sonbahar ayına yaklaştığımız şu günlerde  bile çevremizde grip olan yakınlarımız olmuştur.  Ancak yaygın enfeksiyon tehdidi özellikle sonbahar ve kış aylarında görülür. Ülkemizin de içinde bulunduğu kuzey yarım kürede grip en fazla kış aylarında (Aralık-Mart) ortaya çıktığı için, bu dönem gelmeden sonbahar (Eylül-Ekim-Kasım) ayları aşı yapılması için en uygun zamandır.

Grip aşısı, her yıl bir önceki mevsim en çok rastlanan grip virüslerinin türlerine göre yeniden hazırlanır. Grip aşısı inaktive bir viral aşıdır, yani içinde canlı olmayan virüs parçacıkları bulunur. Sıklıkla tavuk yumurta embriyosunda üretilen virüslerin çeşitli kimyasal yöntemlerle öldürülüp ve saflaştırılmasıyla elde edilir.

Grip aşısı, grip salgınları başlamadan önce yaptırılmalıdır.

Grip aşısının koruyucu antikor düzeyi yapıldıktan 2-3 hafta sonra oluşur, üçüncü haftada en yüksek düzeye ulaşır. Daha önce aşılananlarda koruyuculuk bir hafta sonra da başlayabilir. Bu nedenle grip aşısının bir grip salgınından en az 2 hafta önce yapılmış olması gerekir.

Aşıların çoğunda olduğu gibi grip aşısı da %100 koruyucu değildir.

Aşının koruyuculuğu, genellikle 6-12 ay kadardır. Grip virüsünün antijenik yapısı sürekli değişim gösterdiği için her yıl yeniden aşılanmak gerekir. Grip aşısı ateşli bir hastalığı veya akut bir enfeksiyon tablosunda olan hastalara yapılmamalıdır. Yumurtaya, tavuk proteinlerine, neomisine, formaldehite ve oktoksinole alerjisi olanlara da yapılması sakıncalıdır.

Gebeliğin ilk üç ayı içinde yapılmamalıdır. Grip nedeniyle yüksek risk altında olan gebelere ise ilk üç aydan sonra yapılabilir. Emzirme aşılamaya engel değildir.

Tüm diğer ilaçlar ve tıbbi uygulamalar da olduğu gibi aşısının da yan etkileri olabilir. Bunlardan en sık görüleni enjeksiyon yerinde hafif ağrıdır. Genelde aşı enjeksiyonunu izleyen 6-12 saat içinde ortaya çıkar İki güne dek uzayabilir, günlük aktiviteyi bozacak düzeyde değildir. Ateş, bitkinlik, kas ağrısı gibi belirtiler genellikle daha önce grip  virüsüyle karşılaşmamış kişilerde, örneğin çocuklarda görülebilir. Grip aşısının lokal ve genel yan etkileri önemli değildir, kendiliğinden düzelir. Tedavi edilmeleri gerekmez. Seyrek olarak kaşıntı, kabartı ve kızarıklıklar görülebilir. Çok ender olmakla beraber, nevralji (sinir ağrısı), uyuşmalar, havale nöbetleri, gibi nörolojik belirtiler ile anaflaksi de  oluşabilir.

Uygulama ince bir iğne ile kolda kas içine uygulanır.  Altı aylıktan itibaren dokuz yaşından küçük ve daha önce hiç aşılanmamış çocuklara bir ay ara ile iki doz uygulanır. Risk altındaki kişilerin ve topluma giren ve gribe yakalanmak istemeyen herkesin grip aşısı olması gerekir. Özellikle;

*  65 yaş ve üzerindekiler

*  Bakımevlerinde kalan ve sürekli hastalığı olanlar

*  Sürekli akciğer ve kalp hastalığı olanlar (astım ve böbrek hastaları dahil)

*  Diyabet (şeker) hastaları

*  Kalıtsal hemoglobin bozukluğu olanlar

*  İmmunolojik (bağışıklık sistemi ile ilgili) hastalığı olanlar

*  Bağışıklık sistemi baskılanmış hastalar (kanser hastaları, HIV=AIDS enfeksiyonu olanlar, organ nakli yapılmış olanlar, steroid ilaç alanlar, kemoterapi ya da  radyoterapi uygulananlar)

*  Sağlık çalışanları

*  Risk grubu hastaların ev halkı, yakın temasta olduğu kişiler

*  6 ay - 18 yaş arasında olup uzun süreli Aspirin alanlar

*  Grip mevsiminde hamileliğinin dördüncü ve daha sonraki aylarında olanlar

*  Bu gruplarda olmasa da kişisel olarak kendisini aşı yoluyla korumak isteyenler

Grip aşısının etkinliği, aşı içinde bulunan virüs tipleri ile salgına neden olan virüs tipleri arasındaki uygunluğa göre değişir. Grip aşısı ideal şartlarda %70-80 oranında koruma sağlar. Aşı yapılan kişinin yaşı önemlidir, aşının koruyuculuğu gençlerde yaşlılara göre daha fazladır. Sonuç olarak grip salgını başlamadan önce, aşı eczanelerde satışa sunulduğu anda  risk gurupları sağlıklı bir kış geçirme ihtimalini yükseltmek  için geç kalınmadan aşılarını yaptırmalıdır.

Geri